Modern tarım ve gıda işlemelerinde kimyasal maddeler, değişik nedenler için uzun yıllardan beri kullanılmaktadır. Ürünün çekiciliğini ve kalitesini arttırmak, raf ömrünü uzatmak bu nedenlerin başında gelir. Koruyucular, pestisitler, hormonlar, doğal ve yapay vitaminler bu maksatla kullanılan kimyasal maddelere örnek olarak verilebilir. Bu tür maddelerin belirli limitlerin üzerinde kullanılması insan sağlığı için istenmeyen sonuçlara neden olabilmektedir. Bu sebeple pek çok ülkede bu tür kimyasal ya da katkı maddelerinin belirli limitlerde kullanılması ve kullanımlarının denetlenmesi gerekir. Gıda analizlerinde pek çok organik bileşiğin tayininde kromatografik metotlar yaygın olarak kullanılmaktadır. Pestisitlerin analizinde, Yüksek Basınç Sıvı Kromatografisi (HPLC)’nin kullanımı son 20 yılda daha çok geliştirilmiştir. HPLC’nin en büyük avantajı, ısı ile bozulan ve uçucu olmayan ayrıca polaritesi yüksek bileşiklerin analizine imkân sağlamasıdır (1). Bu çalışmada gıda maddelerinde HPLC cihazı kullanılarak geliştirilen pestisit kalıntı analizleri yer almaktadır. 1960’lı yılların sonlarında gaz kromatografisi (GC) tekniğinin geliştirilmesi ve dolgulu kolonların çoklu kalıntı analizlerinde kullanılabileceğinin ortaya çıkması ile, bu teknik pestisit kalıntı analizlerinde hemen kullanım alanı bulmuştur. Daha sonraki yıllarda, yüksek ayırma gücüne sahip kapiler kolonlar ile hassas ve seçici dedektörlerin geliştirilmesi, tek bir seferde analiz edilebilen aktif madde sayısının oldukça artmasını sağlamış ve bu gelişmeler kapiler GC tekniğini pestisit kalıntı analizlerinde en sık kullanılan teknik haline getirmiştir.
PESTİSİT FORMÜLASYONLARI
Pestisitler saf halde ilaç olarak kullanılmazlar. Özel karışımlar halinde belirli preparatlar formuna getirilirler ve bu preparatlar doğrudan veya çoğunlukla seyreltilerek ilaç olarak uygulanırlar. Bir kimyasal ilaç içerisinde etkin madde, dolgu maddesi ve diğer maddeler dediğimiz 3 temel kısım vardır: Etkin madde: İlaç içerisindeki öldürücü olan ana bileşen, pestisit etki gösteren kimyasal maddedir. Uygulanacak formülasyona göre farklı oranlarda bulunurlar. Dolgu maddesi: İlaç içerisindeki etkin maddeyi taşımak amacıyla kullanılan, herhangi bir kimyasal bileşikle tepkimeye girmeyen kısımdır. Diğer maddeler: İlaç içerisindeki pestisitin etkinliğini ve dayanıklılığını artıran, bitkilere ve çevreye olumsuz etkilerini azaltan, kullanıcılarını uyaran ve ilacın uygulanmasını kolaylaştıran katkı maddeleridir. Bir formülasyonun Dünya Sağlık Örgütü standartlarında imal edilmesi gerekmektedir. Bunun için WHO metodlarına göre kimyasal analizleri ve fiziksel analizleri yapılır. Pestisit formülasyonları çeşitli fiziksel formlarda hazırlanabilir: emülsiyon konsantre (EC), ıslanabilir toz (WP), su-yağ emülsiyonu (EW) vb. 7 Halk sağlığı amacıyla kullanılacak bir pestisitin ideal nitelikleri şöyle sıralanabilir: 1. Hedef canlıya spesifik olarak toksik olmalıdır. 2. İnsanlara zarar vermemelidir. 3. Ucuz olmalıdır. 4. Kolay uygulanabilmelidir. 5. Kolayca toksik olmayan maddelere dönüşebilmelidir 6. Yanıcı olmamalıdır. 7. Korozif olmamalıdır. 9. Patlayıcı olmamalıdır. 10. Boyayıcı etkisi olmamalıdır.
